مدل فريمن يا ذينفعان
براي اجتناب از محدوديتهاي برخي مدلهاي برنامه‌ريزي استراتژيك كه غالباً بر عوامل مالي و اقتصادي تمركز داشتند فريمن مدلي ارائه كرد كه در آن هر يك از گروه مردم كه به نوعي نسبت به عملكرد صنعت يا سازمان داراي منافعي هستند مورد توجه قرار گيرند . بدين ترتيب روشي مبتني بر تأمين رضايت گروههاي ذينفع ابداع گرديد به نحوي كه ميزان رضايت اين گروهها به عنوان شاخص عملكرد سازمان يا صنعت به حساب آيد. صرف نظر از اينكه سازمانها و صنايع مختلف ذينفع در ارتباط هستند.ميزان و معيار اثر بخشي هر يك از اين گروهها نيز متفاوت است، اين گروهها عبارتنداز:
سهامداران، كاركنان، دولت، مشتريان، اعتبار‌دهندگان، تأمين كنندگان و جامعه، براي اين منظور پس از تجزيه و تحليل محيط داخلي و خارجي صنعت و شناخت نقاط قوت و ضعف فرصتها و تهديدهاي آن مجموعه راهبردهايي تدوين مي‌گردد. سپس اثر هر يك از عوامل محيطي و تأثير آن روي استراتژيها مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
پس از شناسايي استراتژيها جهت انتخاب آنها بر اساس نظر ذينفعان توسط يك جدول ، نظر ذينفعان را در خصوص تك تك استراتژيهاي انتخاب شده جويا مي‌شويم در اين جدول وزني براي هر يك از ذينفعان بين 5- تا 5+ درنظر گرفته مي‌شود. حاصل جمع افقي اين جدول نشان د‌هنده اولويتهاي بدست آمده است و عدد بزرگتر اولين استراتژي انتخابي را نشان خواهد داد.
روش دوم استفاده از مدل ذينفعان شناسايي ذينفعان شركت و سپس بررسي فرآيند هاي موجود در شركت و ارتباط هر يك از فرآيند ها با ذينفعان شركت است ،كه در نهايت در يك ماتريس موضوعاتي كه بايد شركت در خصوص هريك از ذينفعان مورد بررسي قرار دهد پيشنهاد مي شود.
فریمن معتقد است که فلسفه وجودی (رسالت ) و ارزش های یک سازمان باید بر اساس خواسته ها و انتظارات ذینفعان تنظیم شود . بعبارت دیگر هر سازمان باید فلسفه وجودی خود را در رابطه با گروه های مختلف ذینفع مشخص سازد. چون در غیر این صورت سازمان قادر به ارائه پاسخ های مناسبی که خشنود کننده ذینفعان کلیدی باشد، نخواهد بود. طبق این مدل اعتقاد بر این است که اگر شرکتی بتواند از دید تک تک گروههای ذینفع خوب عمل کند، موفقیت آن تضمین خواهد شد.
از نقاط قوت این مدل می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1- توجه به خواسته ها ، نیازها و دعاوی متعدد که از سوی افراد درون یا بیرون از سازمان مطرح می شود.
2- سازمان نسبت به اینکه ذینفعان سازمان چه کسانی هستند آگاه شده و نسبت به آنها عکس العمل مثبت نشان می دهد.
از نقاط ضعف این مدل می توان به فقدان معیارهای مناسبی که بتوان با آنها دعاوی و نیازهای متضاد را ارزیابی کرد اشاره نمود . همچنین این مدل نیاز به توصیه های بیشتر برای تدوین استراتژی های مناسب جهت برخورد اصولی با منافع متفاوت افراد و گروه های ذینفع دارد.
